ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΣΤΗΝ Ε & ΣΤ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
ΣΤΗΝ Ε & ΣΤ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Κύριε Υπουργέ Παιδείας,
Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Κυρίες και Κύριοι της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων,
Κυρίες και Κύριοι του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Θέμα: Υπόμνημα του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων – Π.Ε.ΣΥ.Θ. σχετικά με το ωρολόγιο πρόγραμμα του Ενιαίου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου και την κατάργηση της διδασκαλίας της Θεατρικής Αγωγής στην Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου.
Απευθυνόμαστε σε εσάς ως καθ’ ύλην αρμόδιους για το ζήτημα της αλλαγής των ωρολόγιων προγραμμάτων των Δημοτικών Σχολείων της χώρας.
Αρχικά η Υπουργική Απόφαση (6.5.16) και έπειτα το ΦΕΚ που ακολούθησε (11.5.16/αρ. φ. 1324) ήρθαν να καταργήσουν τα σχολεία ΕΑΕΠ και να καθιερώσουν τον Ενιαίο Τύπο Δημοτικού Ολοήμερου Σχολείου. Ειδικά για το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής, μονόωρο σε κάθε τάξη (Α΄-ΣΤ΄), συρρικνώνεται, καθώς καταργείται ως διδασκόμενο μάθημα από την Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως, προκειμένου να μειωθούν οι ώρες διδασκαλίας από 7 καθημερινά σε 6, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε όπως είναι και το λογικό με βάση τα απλά μαθηματικά σε μειώσεις ωρών συγκεκριμένων μαθημάτων.
Το αξιοπερίεργο είναι πως η συγκεκριμένη Υ.Α. που δημοσιεύτηκε στο παραπάνω ΦΕΚ μείωσε ώρες από μαθήματα Καλλιτεχνικής παιδείας (Μουσική και Θεατρική Αγωγή), μείωσε τις ώρες των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση (διδασκαλία μαθήματος Υπολογιστών), ξένης γλώσσας (Αγγλικά), Φυσικής Αγωγής, Ευέλικτης Ζώνης και Φιλαναγνωσίας. Τα μαθήματα αυτά αποτελούν ευχάριστη ενασχόληση για μικρούς και μεγάλους μαθητές, ενισχύουν ταλέντα και τάσεις, αναδεικνύουν δεξιότητες και καλλιεργούν σύγχρονες ανάγκες (κοινωνικές, εκπαιδευτικές) – και, μάλιστα, παρά την έκθεση που κατατέθηκε από το ΙΕΠ στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων (ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ), όπου και ρητά αναφέρεται ότι «Στο πλαίσιο της Καλλιτεχνικής Παιδείας, οι Τέχνες αξιοποιούνται ως εργαλείο προσέγγισης της γνώσης διαθεματικά, διεπιστημονικά και βιωματικά». Επίσης, το ΙΕΠ προτείνει «να αποτελεί ένα ενιαίο δίωρο, όπου οι μαθητές θα επιλέγουν δια-ταξικά τη μορφή της τέχνης με την οποία θέλουν να ασχοληθούν. Ειδικά για τα σχολεία των ορεινών και νησιωτικών περιοχών η αναβάθμιση της Καλλιτεχνικής Παιδείας και η ενίσχυση του ρόλου των εκπαιδευτικών αισθητικής αγωγής (εικαστικών, μουσικών, θεατρολόγων) θα συμβάλει ώστε οι τέχνες να αποτελέσουν το επίκεντρο της σχολικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων και τοπικής κοινωνίας». Εντούτοις, το Υπουργείο προχώρησε στην μείωση των ωρών των μαθημάτων Καλλιτεχνικής Παιδείας και μάλιστα στην κατάργηση της Θεατρικής Αγωγής από την Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού χωρίς καμία παιδαγωγική εξήγηση.
Περαιτέρω γνωρίζουμε πως το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το ΙΕΠ που το αντικατέστησε έχουν εκπονήσει μελέτες και αποτιμήσεις για τα σχολεία ΕΑΕΠ (Ενιαίου Αναμορφωμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος) και για κάθε μάθημα ξεχωριστά. Οι μελέτες αυτές ουδέποτε δόθηκαν στην δημοσιότητα και ειλικρινώς αναρωτιόμαστε πού εδράζεται η απόφαση του Υπουργείου να προχωρήσει σε κατάργηση αυτού του τύπου σχολείου και ακολούθως σε καθιέρωση Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού που μειώνει ώρες και καταργεί μαθήματα.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μας μία μικρή ιστορική αναδρομή.
Το θέατρο είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, από τα τελευταία καλλιτεχνικά αντικείμενα που εντάχθηκαν με αντίστοιχο μάθημα στην Ελληνική Εκπαίδευση.
Η πρώτη προσπάθεια έγινε την χρονιά 1997-98 με πρόγραμμα της τότε Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, όπου Θεατρολόγοι δίδαξαν υπό την μορφή εξωτερικών συνεργατών στο πρόγραμμα «Θεατρολόγοι στα Σχολεία». Παρά το εντυπωσιακό αποτέλεσμα και κυρίως τη θετική παιδαγωγική του επίδραση στα σχολεία που εφαρμόστηκε το πρόγραμμα, έπρεπε να περάσουν πέντε χρόνια για να συμπεριληφθεί ως μάθημα στην ολοήμερη ζώνη (12:25-16:00) του Δημοτικού Σχολείου τη χρονιά 2002-2003 με χρηματοδότηση από κονδύλια ΕΠΕΑΚ. Η ωρομίσθια εργασία των συναδέλφων Θεατρολόγων και Ηθοποιών που αναλαμβάνουν να διδάξουν το μάθημα συνεχίζεται χωρίς σχεδιασμό και σκέψεις για διεύρυνσή του από το Υπουργείο Παιδείας μέχρι το 2010.
Την χρονιά εκείνη εγκαινιάζεται με απόφαση της τότε Υπουργού Άννας Διαμαντοπούλου το σχολείο ΕΑΕΠ, σχολείο Ενιαίου Διευρυμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος για οχτακόσια σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Το σχολείο έχει 7 διδακτικές ώρες κάθε μέρα για όλες τις τάξεις του Δημοτικού και εμπλουτίζεται με μαθήματα όπως η Θεατρική Αγωγή ως μονόωρο εβδομαδιαίο μάθημα για τις έξι τάξεις του σχολείου και πλέον, εξαιτίας των αυξημένων αναγκών σε ώρες και πλήθος διδακτικού προσωπικού, οι συνάδελφοι Θεατρολόγοι και Ηθοποιοί προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές μέσω κονδυλίων ΕΣΠΑ. Στα σχολεία αυτά, αυξάνονται οι ώρες διδασκαλίας στα Εικαστικά, την Μουσική και την Φυσική Αγωγή, εισάγεται ως μάθημα η διδασκαλία των Υπολογιστών, η Φιλαναγνωσία (και αναπτύσσονται οι σχολικές βιβλιοθήκες) και η Ευέλικτη Ζώνη όπου εκπαιδευτικοί τάξης ή ειδικοτήτων προσεγγίζουν θέματα όπως η κυκλοφορική αγωγή, θέματα πολιτισμού κ.ά.
Έκτοτε και παρά τις επανειλημμένες επισκέψεις μας στο Υπουργείο, δεν λάβαμε καμία δέσμευση ή ενημέρωση για το «τι μέλλει γενέσθαι» με τον συγκεκριμένο τύπο σχολείου και το μέλλον του μαθήματος. Οι δημόσιες εξαγγελίες όσων Υπουργών ακολούθησαν αφορούσαν πάντα την διεύρυνση αυτού του τύπου σχολείου και πράγματι την χρονιά που διανύουμε τα σχολεία ΕΑΕΠ είναι 1336. Καλύπτουν δε το 50% του μαθητικού πληθυσμού.Απασχολούνται περίπου εξακόσιοι συνάδελφοι θεατρολόγοι ως αναπληρωτές κάθε χρονιά καθώς οι μόνιμοι συνάδελφοί μας δεν ξεπερνούν τους εβδομήντα πανελλαδικά και δεν επαρκούν για την κάλυψη των σχολείων.
Δυσάρεστη εξέλιξη αποτέλεσε το 2011-12 η δημοσιοποίηση του προγράμματος Σπουδών του ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ που δεν περιελάμβανε το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής ως αυτόνομο διδακτικό αντικείμενο. Ακολούθησαν διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις μας, συναντήσεις με το Υπουργείο παρουσία της ΔΟΕ και έγινε τροποποίηση του προγράμματος και ίδρυση του κλάδου των Θεατρολόγων (ΠΕ32) στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Τον Γενάρη του 2015 με την νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είχαμε επαφή με το Υπουργείο προκειμένου να τεθούν όλα τα παραπάνω. Όλες οι συναντήσεις με αρμόδιους (διευθυντής πολιτικού γραφείου Υπουργού, συμβούλους του Υπουργού), οι δημόσιες τοποθετήσεις των εκπροσώπων του Υπουργείου κατέληγαν σε αποδοχή δύο ζητημάτων: της ανάγκης να διευρυνθεί σε όλα τα σχολεία το πρόγραμμα ΕΑΕΠ και της δέσμευσης για οργανικές θέσεις και διορισμούς εκπαιδευτικών για όλα τα διδακτικά αντικείμενα αυτού του τύπου σχολείου, ειδικά για την Θεατρική Αγωγή διορισμούς Θεατρολόγων και Ηθοποιών.
Φέτος και ενώ διανύουμε τη σχολική χρονιά, ανακοινώθηκε ο Εθνικός Διάλογος για την παιδεία. Με έκπληξη διαπιστώσαμε πως το Υπουργείο Παιδείας έθεσε ως βάση διαλόγου πρόταση μίας ομάδας φοιτητών όπου προτεινόταν λίγο ως πολύ η χρηματοδότηση των σχολείων από τους δήμους και η υπαγωγή των αντικειμένων Καλλιτεχνικής Παιδείας (Θέατρο, Εικαστικά, Μουσική) μόνο στην απογευματινή ολοήμερη ζώνη του Δημοτικού (14:00-16:00). Ήταν συνειδητή επιλογή μας να απέχουμε από συζήτηση και να μην υποβιβάσουμε την προσφορά μας στην Ελληνική Εκπαίδευση και τις θυσίες των Συναδέλφων που όλα αυτά τα χρόνια υπηρέτησαν ΠΑΝΤΟΥ στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ.
Πριν το Πάσχα ανακοινώθηκε σχέδιο νόμου για την κατάταξη των πινάκων αναπληρωτών (που το Υπουργείο απέσυρε) όπου και ακυρωνόταν ουσιαστικά η προϋπηρεσία συναδέλφων που όλα αυτά τα χρόνια εργάζονταν στα σχολεία ΕΑΕΠ και απέκλειε από νέους συναδέλφους την δυνατότητα να εργαστούν. Η απάντησή μας ήταν δυναμική και εξέφραζε το σύνολο των μελών μας.
Την Μεγάλη Τρίτη αποσύρθηκε το εν λόγω νομοσχέδιο και Μεγάλη Τετάρτη ανακοινώθηκε η πρόταση Νόμου για το Ενιαίου Τύπου Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο. Η εξέλιξη αυτή ήταν όχι απλώς δυσάρεστη αλλά ουσιαστικά ακυρώνει πλήρως την παρουσία και προσφορά μας όλη την σχεδόν προηγούμενη εικοσαετία (1997-2016). Η Θεατρική Αγωγή πλήττεται ανεπανόρθωτα καθώς «κόβεται» από το πρόγραμμα σπουδών του Δημοτικού Σχολείου και παράλληλα δίνεται η δυνατότητα να διδάσκεται το μάθημα από τους συναδέλφους δασκάλους ΠΕ70 και μάλιστα χωρίς κανένα προαπαιτούμενο (κατοχή πτυχίου αντίστοιχων κλάδων ΠΕ32 και ΠΕ18.41).
Αξίζει να σημειωθεί πως παράλληλα μειώνονται οι ώρες της Μουσικής και των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, οι ώρες της διδασκαλίας της Αγγλικής και η διδασκαλία της Δεύτερης Ξένης Γλώσσας (Γερμανικά ή Γαλλικά) για τις τάξεις Ε΄ και ΣΤ΄. Τα τμήματα χαρακτηρίζονται γαλλόφωνα ή γερμανόφωνα και όχι όπως γινόταν έως τώρα με παράλληλη διδασκαλία των γλωσσών ανάλογα με τι επιθυμίες των μαθητών. Επίσης στην Ελλάδα, που δυστυχώς κατέχει και μία «εξέχουσα θέση» στην παιδική παχυσαρκία, μειώνονται και οι ώρες της Φυσικής Αγωγής. Μειώνονται, τέλος, οι ώρες Φιλαναγνωσίας και Ευέλικτης Ζώνης. Με απλά λόγια μειώνονται ή καταργούνται τα μαθήματα που προσφέρουν χαλάρωση και ενδιαφέρον στην πολύ πιεσμένη σχολική και παιδική ζωή.
Το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής είναι το μόνο που καταργείται από τις δύο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού εν έτει 2016. Παράλληλα υποβιβάζεται καθώς απαξιώνονται πλήρως οι επιστήμονες και καλλιτέχνες του Θεάτρου που όλα αυτά τα χρόνια έφεραν με μεράκι και κόπο την φαντασία, την έκφραση, την πρακτική του Θεάτρου, το όνειρο της ΤΕΧΝΗΣ στα ελληνικά σχολεία, καθώς το μάθημα δίνεται σε δασκάλους, άξιους και ευσυνείδητους παιδαγωγούς μεν αλλά μη εξοπλισμένους για την διδασκαλία του. Το ίδιο πράττει το Υπουργείο και για τα άλλα αντικείμενα πλην των ξένων γλωσσών.
Το 2016 καταρρίπτεται πλήρως η παιδαγωγική και επιστημονική γνώση και εξειδίκευση των σχολών και τμημάτων των Ελληνικών Πανεπιστήμιων καθώς ο δάσκαλος (υποαμειβόμενος και συστηματικά απαξιωμένος) «αναδεικνύεται» από την παρούσα ηγεσία του Υπουργείου ως παντογνώστης όλων των μαθημάτων! Και εξαιτίας της μείωσης των ωρών διδασκαλίας και των δασκάλων της τάξης, οι δάσκαλοι εξαναγκάζονται σε ανάληψη των ωρών των μαθημάτων που προαναφέρθηκαν και αναδεικνύονται ως οι μόνοι υπεύθυνοι για την υποβάθμιση των μαθημάτων Τέχνης. Γιατί το Δημοτικό Σχολείο μπορεί να απευθύνεται σε μικρές ηλικίες (6-12 ετών), εντούτοις είναι σε αυτές ακριβώς τις ηλικίες που θα μπουν τα θεμέλια για την υπόλοιπη ζωή μετέπειτα πολιτών που θέλουμε ως κοινωνία να είναι καλλιεργημένοι και γνώστες όχι μόνο των Θετικών Επιστημών αλλά και των Ανθρωπιστικών. Μία κοινωνία όχι μόνο τεχνοκρατών αλλά και καλλιτεχνών, μία κοινωνία γνώσης και έκφρασης. Κάπου εδώ να αναφέρουμε πως στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση το μάθημα του Θεάτρου απουσιάζει πλήρως όλα αυτά τα χρόνια με μία μικρή διακοπή (Στοιχεία Θεατρολογίας, μάθημα επιλεγόμενο στην Α΄ Λυκείου που καταργήθηκε μετά από διδασκαλία μίας πενταετίας από Φιλόλογους και όχι Θεατρολόγους).
Η τοποθέτησή μας είναι συγκεκριμένη, ξεκάθαρη και αυτονόητη. Τα μαθήματα Τέχνης και η Θεατρική Αγωγή εγγυώνται την ολόπλευρη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Μέσα από τις θεατρικές τεχνικές της δραματοποίησης, της συμβολικής ή ρεαλιστικής απεικόνισης της καθημερινής ζωής, της μεταγραφής μη θεατρικών κειμένων σε θεατρικά ή πρωτότυπης συγγραφής έργων, των ασκήσεων ορθοφωνίας, συγκέντρωσης, χαλάρωσης, τις πρωτότυπες καλλιτεχνικές κατασκευές (κοστούμια, σκηνικά, περιβάλλοντος «μαγικής» σκηνής του εκάστοτε έργου), μέσω του θεατρικού παιχνιδιού, των θεατρικών αναλογίων, των παραστάσεων που ανεβάζουμε όλη την χρονιά με τους μαθητές μας, τους μαθητές των ελληνικών σχολείων σε όλη την επικράτεια, με τα παιδιά σας/μας εντέλει, συμβάλλουμε στην ισορροπημένη και πλούσια σε ερεθίσματα ανάπτυξη των παιδιών.
Τέλος, και επειδή γνωρίζουμε πως το Υπουργείο Παιδείας ισχυρίζεται πως στην πραγματικότητα εγκαινιάζει ένα σχολείο ίδιο για όλους σε όλη την επικράτεια, οφείλουμε να απαντήσουμε πως αφενός η εξίσωση των σχολείων έγινε «προς τα κάτω», μειώνοντας ή εξαφανίζοντας τα αντικείμενα που ακριβώς ήρθαν να εμπλουτίσουν το περιεχόμενο του «παραδοσιακού» σχολείου, αφετέρου πως από όλες τις πλευρές (Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης, Διευθυντών Εκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας περιοχών από όλη την Ελλάδα, Υπηρεσιακών Συμβουλίων που έχουν εικόνα του εκπαιδευτικού προσωπικού, συναδέλφων μας) η εικόνα που προκύπτει είναι μία: με την αλλαγή αυτή προέκυψαν πλεονάζοντες εκπαιδευτικοί οι οποίοι είτε θα οδηγηθούν εκτός περιοχών συμφερόντων τους (μακριά από την οικογένεια τους επιβαρύνοντας τον οικογενειακό προϋπολογισμό) είτε θα καταλήξουν να διδάσκουν μαθήματα για τα οποία απαιτείται εξειδικευμένη γνώση και τεχνική και φυσικά χιλιάδες αναπληρωτές θα απολυθούν οριστικά τον Ιούνιο μετά από εικοσαετή εργασία τους στον χώρο της πολύπαθης Ελληνικής Εκπαίδευσης.
Δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε παραπάνω.
Εμείς ως παιδαγωγοί και επιστήμονες ζητούμε το αυτονόητο:
Απόσυρση του σχετικού νομοσχεδίου.
Διεύρυνση του μαθήματος της Θεατρικής Αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.
Ίδρυση οργανικών θέσεων για το μάθημα και άμεσους διορισμούς, ώστε να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες.
Ζητούμε άμεσα συνάντηση με το Υπουργείο και τον Υπουργό Παιδείας.
Ζητούμε συνάντηση με τους υπεύθυνους για τα εκπαιδευτικά θέματα βουλευτές των κομμάτων και την συνδρομή όλων των βουλευτών της Βουλής των Ελλήνων.
Ζητούμε συνάντηση με το ΙΕΠ και την Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Με εκτίμηση,
Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Θεατρολόγων – Π.Ε.ΣΥ.Θ.
Το παρόν υπόμνημα στηρίζουν και προσυπογράφουν και οι:
Σύλλογος Αποφοίτων Τμήματος Θεάτρου Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.
Σύλλογος Αποφοίτων Τμημάτων Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών
Last modified: 25 Μαΐου 2016
