Τον Οντέρ, τον έψαχνα τους τελευταίους πέντε μήνες. Στην Κωνσταντινούπολη, στο Σουρούτς, μέσω σκάιπ, τηλεφώνου και ποτέ δεν είχα καταφέρει να τον βρώ. Βρισκόταν μία στο Κομπάνι, μία στο Ιράκ, μία στο Τζιζίρε.
Τελικά πριν λίγες μέρες κατάφερα να τον συναντήσω στην Ίστανμπουλ και όπως είπε και ο ίδιος γελώντας: «Eυτυχώς που βγαίνοντας-παράνομα- από το Κομπάνι έπεσα σε μια τρύπα 2 μέτρων και έσπασα το πόδι μου, αλλιώς δεν θα ήμουν πάλι εδώ».
Ο Οντέρ ήταν ο πρώτος φωτορεπόρτερ που μπήκε στο Κομπάνι αμέσως μετά την απελευθέρωση του στα τέλη του Γενάρη και βρέθηκε κυρίως με τις διεθνείς μονάδες σε πεδία μαχών με τους ISIS.
Φυσικά η πρώτη μου ερώτηση αφορούσε αυτές τις στιγμές τις οποίες ο ίδιος μας τις περιγράφει ως άκρως συγκλονιστικές:
«Περιμέναμε μέρες στο Σουρούτς, ήταν πολύ δύσκολες αυτές οι μέρες. Οι Κούρδοι τον τελευταίο καιρό κατείχαν μόλις το 20% της πόλης του Κομπάνι, τα υπόλοιπα κομμάτια ανήκαν στους ISIS. Τις μέρες που περιμέναμε στο Σουρούτς ήταν σαν ένα θρίλερ, ειδικά όσο βλέπαμε τις μαύρες σημαίες να πλησιάζουν… Προς το τέλος τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν λόγω της λυσσαλέας αντίστασης των μαχητών. Είχαν ξεκινήσει και κάποιες αεροπορικές επιδρομές από τους δήθεν «συμμάχους» και η κατάσταση άλλαξε.
Τελικά, εκεί γύρω στις 26 Γενάρη είδαμε την κούρδικη σημαία να ανεμίζει στο λόφο του Μιστενούρ. Αμέσως φορτώσαμε κάμερες και υλικά και την επόμενη μέρα μπήκαμε στο Κομπάνι. Ηταν ολο κατεστραμμένο. Δεν μπορώ να περιγράψω αυτό που είδα, δεν υπήρχε πραγματικά τίποτα όρθιο. Φυσικά όχι μόνο από τις επιδρομές αλλά και από βαρβαρότητα των ISIS, που οπισθοχωρώντας, κατέστρεφαν τα πάντα γύρω τους. Φυσικά, πρώτα μας υποδέχτηκαν αντάρτες και αντάρτισσες. Πολίτες δεν υπήρχαν στην πόλη. Όλοι και όλες, ήταν απίστευτα χαρούμενοι μετά τη μεγαλειώδη αντίσταση και την ηρωική απελευθέρωση του Κομπάνι. Προχωρούσαμε μαζί τους στο δρόμο και οι εικόνες ήταν συγκλονιστικές. Τεράστιες τρύπες με διάμετρο πολλών μέτρων που έδειχναν τη σφοδρότητα των βομβαρδισμών στο Κομπάνι. Οι ιδιοι και οι ίδιες μας περιγράφανε τη βαρβαρότητα αυτού του στρατού (των τζιχαντιστών), αλλά ταυτόχρονα και την ικανότητα του.»
Όπως φάνηκε και από τις πρώτες μας λέξεις όλη η συζήτηση με τον Οντέρ που ακολούθησε ήταν απολαυστική και άκρως ενδιαφέρουσα. Διαβάστε τη:
– Πόσο εύκολο ήταν να μπείτε στο Κομπάνι τις πρώτες μέρες; Αφού γενικά το κλίμα που επικρατούσε για πολύ καιρό στα σύνορα ήταν να μην δίνουν άδεια σε κανένα, ειδικά σε δημιοσιογράφους.
Κοίτα, φυσικά και η άδεια που είχαμε ήταν για μόνο 2 ώρες. Να μπούμε, να τραβήξουμε φωτογραφίες και να φύγουμε. Μας ενημέρωσαν κατα την είσοδο, πως για όποιον δεν βγει θα γίνουν καταγγελίες για «παράνομη διέλευση συνόρων». Μόλις μπήκαμε, οι μαχητές και οι μαχήτριες είχαν ετοιμάσει ειδική αίθουσα για τους ανθρώπους του τύπου. Για αυτούς ήταν ιδιαίτερα σημαντική η διεθνής αλληλεγγύη, η αντιπληροφόρηση και η δημοσιοποίηση των γεγονότων της Ροζάβα και του Κομπάνι. Έτσι, όπως καταλαβαίνεις, δεν υπήρχε περίπτωση να βγω στις 2 ώρες από το Κομπάνι…
Οπότε στη συνέχεια, αφού έμεινα μερικές μέρες στην απελευθερωμένη πόλη του Κομπάνι, έφυγα για τα χωριά που μαίνονταν οι μάχες. Η κατάσταση ήταν δύσκολη, οι ISIS φεύγοντας πίσω ειχαν σπύρει τον τόπο νάρκες. Γενικά αυτό που λέγαν όλοι οι μαχητές και οι μαχήτριες των Κούρδων ήταν πως οι ISIS ήταν πολύ καλοί μαχητές…
Σε ένα νοσοκομείο γνώρισα τον Ναΐμ, κούρδο αντάρτη με τρεις σφαίρες γύρω από την καρδιά…Χαρακτηριστικά μου είπε: «ο γαμωδιάολος, ήταν άριστος σκοπευτής, μερικά εκατοστά μόλις διάμετρο είχε η τρύπα στον τοίχο που πυροβολούσα κι αυτός μου έριξε τρεις σφαίρες, γύρω από την καρδιά και οι τρεις…» Οι ISIS άλλωστε είναι στρατός κυρίως εκπαιδευμένος σε Αφγανιστάν και Τσετσενία για μάχες τακτικού στρατού. Το ΡΚΚ είναι άτακτος στρατός με ελαφρύ οπλισμό. Θα έλεγα λοιπόν πως όλοι όσοι μίλησα «εκθείαζαν» την ικανότητα τους στον πόλεμο.
Δείτε φωτογραφίες του Οντέρ από τις πρώτες του στιγμές στο απελευθερωμένο Κομπάνι:
– Ποια ήταν η κατάσταση στα χωριά που βρέθηκες?
Στα χωριά, οι μάχες ακόμα μαίνονταν. Προσπάθησα να μιλήσω με όσες/ους πιο πολλούς μαχητές μπορούσα. Γενικά όλοι φαινόταν να έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση μετά την απελευθέρωση του Κομπάνι, ήταν ολοφάνερο. Στις συνομιλίες μας, (οι περισσότεροι από τους αρχηγούς -δεν ξέρω την ακριβή ορολογία του στρατού- των μονάδων ήταν από το βόρειο Κουρδιστάν που ανήκει στην τουρκική επικράτεια, με χρόνια εκπαίδευση στο Καντίλ, το στρατηγείο του ΡΚΚ στο Ιράκ) μου έλεγαν πόσο δύσκολα ήταν τα πράγματα και πόσα πράγματα έμαθε και «δανείστηκε» ο ένας στρατός από τον άλλο.
Ας πούμε, μου έλεγαν πως την κατάσταση με «τις κουρτίνες στα σοκάκια», για να μην φαίνονται οι ελεύθεροι σκοπευτές την μάθανε από τους ISIS. Και αυτοί βέβαια ξεκίνησαν να κάνουν νυχτερινές επιδρομές , κάτι που πριν ήταν το δικό μας ατού. (σ.σ. Νυχτερινές επιδρομές, μια από τις τακτικές του στρατού των YPG-YPJ όπου μια μικρή μονάδα αιφνιδιαστικά επιτίθεται την νύχτα. Οι επιτιθέμενοι πιάνονται στον «ύπνο» και ρίχνουν όλες τις δυνάμεις τους ασυντόνιστα γιατί δεν γνωρίζουν το μέγεθος της ομάδας που έχει επιτεθεί και μπορεί η επιδρομή να χρησιμοποιηθεί ως αντιπερισπασμός, παρενόχληση κλπ)
Τα χωριά ήταν εντελώς άδεια από πολίτες και στα σπίτια μάζευαν πολεμικό εξοπλισμό, ας πούμε βόμβες που δεν είχαν ανατιναχτεί κτλ.
– Πότε βρέθηκες με τους διεθνείς μαχητές;
Την πρώτη φορά που πήγα δεν με πήραν μαζί τους σε επίθεση ή στην πρώτη γραμμή και δεν κατάφερα να γνωρίσω τους διεθνείς μαχητές. Κατάφερα να βγω από τα σύνορα – φυσικά παράνομα. Και με τον ίδιο τρόπο ξαναμπήκα την δεύτερη φορά. Για να μπω την δευτερη φορά περίμενα 6 μέρες στα σύνορα, στα γραφεία του φιλοκουρδικού κόμματος. Χτυπούσε το τηλέφωνο μου, κάποιος μου έλεγε: -πάμε ξεκίνα. Ξεκινούσαμε, φτάναμε στα σύνορα, ακούγαμε πυροβολισμούς , ξαναγυρνούσαμε πίσω.
Αυτό διήρκησε πολύ κι έτσι αποφάσισα να μπω στο Κομπάνι μέσω του Ιρακινού Κουρδιστάν. Οι «επαφές» μου, με βοήθησαν να φτάσω μέχρι το Πεσαμπούρ (σύνορα Ιρακινού Κουρδιστάν – Κομπάνι), αλλά κι εκεί δεν ήταν εύκολο να περάσω, μιας και οι Πεσμεργκά (κούρδοι αντάρτες, πλέον κομμάτι του στρατού της αυτόνομης κουρδικής περιοχής του βόρειου Ιράκ υπό τον «αμερικανόφιλο» Μπαρζανί, όχι ιδιαίτερα φιλικοί με το PKK), δεν«βοηθούσαν» ιδιαίτερα όσους/ες πήγαιναν στο πλευρό των YPG-YPJ. Αφού κατάφερα να μπω, πήγα στο Τζιζίρε και γνώρισα τους διεθνείς μαχητές. Έμεινα μαζί τους αρκετές μέρες. Είμασταν μαζί στην περιοχή του Τιλτεμίρ. Οι ιστορίες τους ήταν τόσο διαφορετικές… Ανάμεσα στους μαχητές ήταν πολύ πρώην επαγγελματίες μισθοφόροι, κυρίως από Αμερική και Αγγλία αλλά και πολλοί που δεν είχαν πιάσει ποτέ πριν όπλο στη ζωή τους. Νέοι αγρότες, γιατροί, μηχανικοί από Αγλλία, Κίνα, Γερμανία κτλ κτλ.
Όλες οι ιστορίες μαζί τους ήταν φοβερά ενδιαφέρουσες… Οι πρώην μισθοφόροι είχαν πάει εκεί με μόνο κίνητρο το μίσος για τους ISIS. «Μισούμε το ισλάμ και ειδικά τους ISIS λέγανε…» Ήταν λίγο αστείο, αν σκεφτεί κανείς πως η πλειοψηφία των κούρδων μαχητών είναι μουσουλμάνοι…
Υπήρχε φυσικά και το πολιτικοποιημένο κομμάτι, που είχε έρθει για να πολεμήσει και τους ISIS αλλα για να σταθεί και στο πλευρό των κούρδων μαχητών της ελευθερίας. Άνθρωποι που γνώριζαν την πολιτική κατάσταση στη Ροζάβα, τα αυτόνομα καντόνια που χτίζουν οι κούρδοι και οι κούρδισσες εκεί. Επαναστάτες από διάφορες χώρες του κόσμου, που είχαν έρθει για να δείξουν την έμπρακτη αλληλεγγύη τους στον αγωνιζόμενο λαό της Ροζάβα. Οι συνομιλίες με αυτούς ήταν και οι πιο δύσκολες, αφού δεν δέχονταν να τους φωτογραφίσω και γενικά ήταν πιο μετρημένοι στα λόγια τους.
Γνώρισα έναν Γερμανό αντάρτη. Είχε γνωρίσει το ΡΚΚ στη Γερμανία, οργανώθηκε και από εκεί τον έστειλαν στο βουνό Καντίλ. 3 χρόνια είχε μείνει στα βουνά για εκπαίδευση, μιλούσε άπταιστα κούρδικα και ήταν διοικητής μονάδας. Δυστυχώς σκοτώθηκε με πολύ άσχημο τρόπο σε μια μάχη στη συνέχεια… Πολύ ενδιαφέρον είχε ένας άγγλος γραφίστας 28 χρονών. Κι αυτός πολιτικοποιημένος, ακτιβιστής για την ειρήνη , ο οποίος μου είπε πως «δεν γινόταν να συνεχίζω να βλέπω αυτές τις εικόνες φρίκης και να μην έρθω να βοηθήσω.»
Ήταν ένας τεράστιος καμβάς ανθρώπων τόσο διαφορετικών μεταξύ τους. Αυτό που σχεδόν σε όλες τις συνεντεύξεις που πήρα αποτελούσε κοινό στοιχείο, ήταν η άποψη τους για τους κούρδους μαχητές… «Είναι θεότρελοι», μου λέγαν όλοι… Μου περιέγραφαν περιπτώσεις που πετούσαν βόμβες που δεν είχαν εκραγεί ο ένας στον άλλο -σε ανθρώπινη αλυσίδα- και μετά τις φόρτωναν την μία πάνω στην άλλη σ” ένα φορτηγό, που μέσα από χαλικόδρομους γεμάτους λακκούβες, τις μοίραζαν στις μονάδες. Μου περιέγραφαν τις νυχτερινές επιθέσεις τους, χωρίς ίχνος φακού, χωρίς ίχνος φωτισμού…
Πολλοί από τους επαγγελματίες μου έλεγαν πως παρότι είχαν πολεμήσει στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν εδώ ένιωθαν πιο πολύ φόβο… Περιέγραφαν όμως τους κούρδους μαχητές ως φοβερά γενναίους. Δεν σταματούσαν να λένε πάντως πως οι τακτικές του κούρδικου στρατού ήταν πρωτόγνωρες για αυτούς. Σε τέτοια σημεία πάντα επενέβαινε ο κούρδος διερμηνέας, λέγοντας πως «είναι πόλεμος άτακτου στρατού, αυτοί τον σχεδίασαν και αυτών τις εντολές πρέπει να ακολουθούν». Α, φυσικά και υπήρχε διερμηνέας στις διεθνείς μονάδες, που ήταν διαρκώς και μετέφραζε τις εντολές ένθεν και ένθεν.
– Οντέρ, τα περιγράφεις όλα σαν να είναι ιστορίες με φίλους σε μπαρ, δεν υπήρξαν στιγμές έντονες, δεν φοβήθηκες ?
Φυσικά. Όταν σου περιέγραφα πριν για τον Γερμανό αντάρτη του ΡΚΚ που σκοτώθηκε με άσχημο τρόπο, είναι μια εικόνα που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Όπως επίσης και όλη η παραμονή μου εκεί είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Αλλά εγώ είμαι Κούρδος και εμείς βρισκόμαστε 30 χρόνια σε πόλεμο. Γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε σε μια περιοχή που το να μιλάς την μητρική σου γλώσσα σήμαινε ξύλο στο σχολείο και φυλάκιση στο δρόμο. Άλλωστε ένα απο τα «αστεία» της πρώτης μου επίσκεψης στο Κομπάνι, ήταν ότι πολλοί απο τους διοικητές/ριες που συνάντησα ήταν παλιοί μου φίλοι, γνωστοί/γνωστές από το σχολείο, από τη γειτονιά που μεγάλωσα στο Ντέρσιμ.
Φυσικά όμως, υπήρξε μία φορά που πραγματικά φοβήθηκα πολύ. Ήμασταν κοντά στο Τιλτεμίρ. Οι ISIS όπως σου είπα «έκλεβαν» πλέον τεχνικές από τον κούρδικο αντάρτικο στρατό. Ένα βράδυ λοιπόν, ακούγονται πυροβολισμοί παντού, εγώ ήμουν στην πρώτη γραμμή, πίσω από ένα οχύρωμα. Σε δευτερόλεπτα, όλοι και όλες ήταν σε θέσεις μάχης. Προσπάθησα λίγο σηκώνοντας το χέρι μου να τραβήξω φωτογραφίες και τότε η διοικήτρια του οπλοπολυβόλου στο οχύρωμα της οποίας βρισκόμουν, μου τραβάει το χέρι μου και μου φωνάζει: « κατέβασε το χέρι και την κάμερα σου τώρα, εδώ θα ακολουθείς τις εντολές που σου δίνω εγώ». Μερικά λεπτά μετά, οι σάκοι από άμμο πάνω στους οποίους ήταν το πολυβόλο και εμείς σχεδόν τινάχτηκαν στον αέρα από μεγάλο βλήμα που είχαν ρίξει οι ISIS… Εκείνη τη νύχτα σίγουρα δεν θα την ξεχάσω ποτέ.
– Κάποια από τις πολλές φορές που σε έψαχνα μου είχες πει πως πήγαινες στη Στρατιωτική Ακαδημία Εκπαίδευσης. Πώς έφτασες εκεί και πως ήταν η κατάσταση…
Με μια μεγάλη περιπετειώδη διαδρομή πάλι κατάφερα να φτάσω στην επαρχία Ντέρικ , όπου βρίσκεται η στρατιωτική ακαδημία του στρατού των YPG-YPJ. Εκεί ήμουν ο πρώτος φωτορεπόρτερ που μπήκε και έμεινα στο χώρο όπου εκπαιδεύονται οι διεθνείς ταξιαρχίες. Όταν βρέθηκα εγώ εκεί, εκπαιδεύονταν περίπου 15 άτομα που σχεδόν ποτέ δεν είχαν πιάσει όπλο στα χέρια τους και κάποιοι πρώην μισθοφόροι. Το πρωί γίνονταν πολιτικά και ιδεολογικά μαθήματα με τις θέσεις του PKK και του Αμπντουλάχ Οτζαλάν. Μετά σειρά είχε η εκπαίδευση στα όπλα και τις τεχνικές του ανταρτοπόλεμου ενώ το απόγευμα μεταφέρονταν στο πεδίο βολής. Η εκπαίδευση διαρκεί περίπου δυο εβδομάδες και ήδη από αυτές τις δύο εβδομάδες πολλοί τα παρατάνε. Το μεγαλύτερο τμήμα αυτών που τα παρατούν πηγαίνει στους Πεσμεργκά… που όπως μου λέγανε «μοιράζουν σοκολατάκια».
Εξηγώντας δηλαδή πως όταν στο στρατό των YPG-YPJ απαιτείται φοβερή πειθαρχεία, πολιτικά μαθήματα και διαμονή σε δύσκολες συνθήκες, όπως και γρήγορη και έντονη εκπαίδευση, οι Πεσμεργκά «προσφέρουν» καλύτερες συνθήκες: ίντερνετ παντού, διαμονή σε καλύτερες συνθήκες και γενικά πιο χαλαρούς ρυθμούς και πειθαρχεία, ακόμη και …play station.
Είχα την τύχη εκεί να με αφήσουν να τραβάω όσες φωτογραφίες ήθελα, αρκεί «να μην έβγαζα τον ορίζοντα και στρατηγικά σημεία και μπορεί να αναγνωριστεί η τοποθεσία.» Την περίοδο που ήμουν εκεί γνώρισα 3 συντρόφους της Ιβάνα Χόφμαν (γερμανίδα εθελόντρια που σκοτώθηκε πολεμώντας τον ISIS), οι οποίοι αμέσως μετά την δολοφονία της με τις επαφές τους από το MLKP είχαν έρθει να πολεμήσουν στη Ροζάβα. Οι επαναστάτες διεθνείς μαχητές ήταν πολύ περισσότεροι τώρα απ’ότι στο παρελθόν. Μια πολύ περίεργη περίπτωση που γνώρισα ήταν ένας Αμερικάνος με μετατραυματικό σοκ μετά από τον πόλεμο, εξαιτίας του οποίου δεν μπορεί να βρίσκεται παρά μόνο …σε πεδίο μάχης!
Γενικά ήταν πάντα πολύ συγκινητικές και ενδιαφέρουσες οι συζητήσεις με τους διεθνείς επαναστάτες μαχητές, πολλοί από τους οποίους είχαν έρθει σε τόσο στενή επαφή με το κουρδικό ζήτημα για πρώτη φορά τώρα, κατά τη διάρκεια της επίθεσης των ISIS. Πάντα συνήθιζα να τους λέω κι εγώ κάποιες από τις ιστορίες μου. Και μια συγκεκριμένη ιστορία που είχα μαζί με τους υπόλοιπους δημοσιογράφους του κουρδικού κινήματος. Στην δεύτερη επίσκεψη μου στη Ροζάβα, για κέντρο τύπου χρησιμοποιούσαμε ένα δωμάτιο στο νεκροτομείο. Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Ήμασταν 4 κούρδοι δημοσιογράφοι. Οι 3 από τα πρακτορεία ANF ,DIHA (τα πιο γνωστά κούρδικα πρακτορεία) και εγώ. Κάποια στιγμή ακούσαμε πυροβολισμούς.. Ο μόνος από τους τέσσερις που έπιασε την κάμερα για να τραβήξει φωτογραφίες ήμουν εγώ. Οι άλλοι τρεις έπιασαν τα όπλα τους…
Φωτογραφίες από την Στρατιωτική Ακαδημία Εκπαίδευσης με εθελοντές των «διεθνών μονάδων»:
Ο Οντέρ, σε λίγες μέρες φέυγει ξανά για Ροζάβα για να μείνει αυτή τη φορά με την πρώτη διεθνή ταξιαρχία της Ροζάβα…
Last modified: 22 Σεπτεμβρίου 2015
