Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων καθιερώθηκε για πρώτη φορά με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 4 Δεκεμβρίου του 2000 και πρωτογιορτάσθηκε στις 20 Ιουνίου 2001, με αφορμή τα 50 χρόνια από την υπογραφή της «Συνθήκης για το καθεστώς των προσφύγων».
Η Συνθήκη αυτή προέβλεπε, μεταξύ άλλων, τη σύσταση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, η οποία ήταν επιφορτισμένη να βοηθήσει στη μετεγκατάσταση των 1,2 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που είχαν μείνει άστεγοι εξαιτίας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Στα 54 χρόνια της ύπαρξής της, η Ύπατη Αρμοστεία έχει βοηθήσει πάνω από 50 εκατομμύρια ανθρώπους και για τις προσπάθειές της αυτές έχει τιμηθεί δύο φορές με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες τους, εξαιτίας βάσιμου φόβου δίωξης, με βάση τη φυλή, το θρήσκευμα, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, την εθνικότητά τους ή τη συμμετοχή τους σε μία ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα.
Σήμερα, η Ύπατη Αρμοστεία είναι ένας από τους κυριότερους ανθρωπιστικούς οργανισμούς στον κόσμο. Τα περισσότερα από 5.000 στελέχη της, πολλά από τα οποία αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρούς κινδύνους κατά της προσωπικής τους ασφάλειας, βοηθούν πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους πουν συγκεντρώνουν την ιδιότητα του πρόσφυγα.
Τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού», τα κράτη – μέλη και η Ε.Ε. υιοθετούν ολοένα και αυστηρότερα μέτρα, τόσο ως προς τον χαρακτηρισμό των αιτούντων άσυλο ως προσφύγων, όσο και ως προς την όλη διαδικασία του ασύλου. Η αντίληψη που κυριαρχεί είναι ότι οι αιτούντες άσυλο δεν εγκαταλείπουν τη χώρα τους επειδή κινδυνεύει η ζωή τους, αλλά για οικονομικούς λόγους.
Η Ελλάδα αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό για τους πρόσφυγες. Δέχεται μικρό αριθμό αιτήσεων για άσυλο, αλλά είναι η χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό αναγνώρισης προσφυγικού και ανθρωπιστικού καθεστώτος. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό αναγνώρισης κυμαίνεται περίπου στο 1% επί των αιτήσεων. Η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο διαμένουν για μεγάλο χρονικό στη χώρα μας, αφού η διαδικασία για τη χορήγηση ή όχι του προσφυγικού ή ανθρωπιστικού καθεστώτος είναι μακροχρόνια, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στην παρανομία χωρίς να διαφαίνεται η πολιτική βούληση για την αναγνώρισή τους και την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.
Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι πρόσφυγες από ποτέ λένε οι τελευταίες έρευνες. Το 2014 ήταν η χρονιά που δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έφυγαν από τις εστίες τους και αναζήτησαν καλύτερες συνθήκες ζωής σε άλλες χώρες.
Τα μεγάλα κύμματα έχουν καταπιεί δεκάδες βάρκες γεμάτες με απελπισμένους ανθρώπους που ζητούν μία αξιοπρεπή ζωή, μακριά από τον πόλεμο, την πείνα. Έχουν χάσει οικογένειες, φίλους, κινδυνεύει η ζωή τους στη χώρα τους, είτε είναι στο δρόμο ή ακόμη και όταν είναι στο σπίτι τους. Το γραφείο της ύπατης αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες εκτιμά ότι το 2014 υπήρξε αριθμός ρεκόρ προσφύγων.
Ο πόλεμος της Συρίας, οι ταραχές στην Αφρική και τη μέση Ανατολή είναι λόγοι για μαζική φυγή ανθρώπων προς την Ευρώπη, και ο αριθμός των προσφύγων προβλέπεται να αυξηθεί.
Έχουν περάσει 60 χρόνια από τη σύμβαση για το καθεστώς των προσφύγων και 15 χρόνια από τότε που ο ΟΗΕ ψήφισε την “παγκόσμια ημέρα προσφύγων”.
Εκατοντάδες άνθρωποι, στοιβαγμένοι σα σαρδέλες σε σαπιοκάραβα και βάρκες έχουν πνιγεί στα νερά της Μεσογείου. Γέροι, νέοι, παιδιά… Πολλά είναι τα μικρά παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους, έρημα τελείως!
Δείτε πιο κάτω φωτογραφίες αφιερωμένες σε αυτούς που προκαλούν τους πολέμους στον πλανήτη μας.
Για έναν Αφρικανό η φυγή προς την ελευθερία του κοστίζει 2.500 ευρώ ενώ για έναν μετανάστη από τη Μέση Ανατολή κοστίζει 3.500 ευρώ.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ τον προηγούμενο χρόνο υπήρξαν 15,4 εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο. Ο αριθμός των βιαίως εκτοπισθέντων, συμπεριλαμβανομένων και των προσφύγων, όσων αιτήθηκαν άσυλο κ.λπ. ανήλθε σε 45,2 εκατομμύρια.
Οι φωτογραφίες είναι του Massimo Sestini
Last modified: 21 Ιουνίου 2014
