Πώς τα παιχνίδια περιορίζουν τις δυνατότητες ολόπλευρης ανάπτυξης των παιδιών και παράγουν τον έμφυλο διαχωρισμό είναι το θέμα της Ανακοίνωσης, με τίτλο: «”Κοριτσίστικα/αγορίστικα” ή “ουδέτερα ως προς το φύλo” παιχνίδια;» που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014 και ώρα 11.40, στο ΚΕ.Δ.Ε.Α. του Α.Π.Θ. Η Ανακοίνωση θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Συνεδρίου, με τίτλο: «Αναστοχασμοί για την παιδική ηλικία» που διοργανώνουν το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης σε συνεργασία με την Παιδαγωγική Σχολή και το Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που θα παρουσιαστούν στην Ανακοίνωση, τα παιχνίδια, ως πολιτισμικά προϊόντα, είναι έμφυλα, δηλαδή εμπεριέχουν και μεταδίδουν ιδεολογικά μηνύματα σχετικά με το φύλο. Συγκεκριμένα, τα παιχνίδια που προορίζονται κυρίως για τα αγόρια είναι όπλα, οχήματα, φιγούρες δράσης και δίνουν έμφαση στη βία, στην επιθετικότητα και στον ανταγωνισμό. Τα παιχνίδια που προορίζονται κυρίως για τα κορίτσια επικεντρώνονται στις δεξιότητες ανατροφής, στις οικιακές δραστηριότητες και έχουν σχέση με την ελκυστική εμφάνιση, προωθούν ένα συγκεκριμένο πρότυπο ομορφιάς, ενώ, παράλληλα, διδάσκουν στα κορίτσια πόσο σημαντική είναι η εμφάνιση για την κοινωνική αποδοχή. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί επιζήμιο για τη διαμόρφωση των στόχων της ζωής τους και τις μελλοντικές προοπτικές τους, τόσο στην προσωπική, όσο και στην επαγγελματική ζωή και έχουν αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για τις φυσικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά.
Τα “αγορίστικα” παιχνίδια προετοιμάζουν τα παιδιά για τον “πραγματικό κόσμο” και συμβάλλουν στην προετοιμασία για τη μελλοντική ένταξη στο κόσμο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Μέσα από τα παιχνίδια τους, τα αγόρια μαθαίνουν την περιπέτεια και τη φυσική δραστηριότητα έξω από το σπίτι, καθώς και για υψηλού κύρους επαγγέλματα.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός, υποστηρίζει η Ανακοίνωση, ότι η έμφυλη διχοτόμηση των παιχνιδιών που υπάρχει σήμερα στα καταστήματα παιχνιδιών είναι πολύ μεγαλύτερης έκτασης από αυτήν που παρατηρήθηκε κατά τον 20ο αιώνα. Σήμερα, είναι πιο ακραία από ό,τι σε οποιαδήποτε στιγμή στη σύγχρονη ιστορία, γεγονός παράδοξο με βάση την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα της ισότητας των φύλων.
Η Ανακοίνωση υποστηρίζει ότι μια βόλτα σε καταστήματα παιχνιδιών ή σε τμήματα παιχνιδιών στα πολυκαταστήματα εκπλήσσει καθώς, πολύ συχνά, τα παιχνίδια παρουσιάζονται ως κατάλληλα “για αγόρια” ή “για κορίτσια” και συνήθως δεν υπάρχουν χώροι για “ουδέτερα ως προς το φύλο” παιχνίδια, πωλούνται σε διαφορετικά τμήματα ή ορόφους, έχουν διαφορετικό περιτύλιγμα και χρώμα, διαφορετικές απεικονίσεις και λεζάντες. Η συσκευασία του παιχνιδιού, η τοποθέτησή του στα σημεία πώλησης και η διαφήμιση διδάσκουν στα παιδιά τα έμφυλα στερεότυπα. Το ίδιο συμβαίνει και στις διαδικτυακές πύλες για τα παιδικά παιχνίδια.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, εκτός από τον έμφυλο διαχωρισμό των παιχνιδιών και το γεγονός ότι αναπαράγουν έμφυλα στερεότυπα, να μη δίνουν τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να αποκτήσουν ένα μεγαλύτερο εύρος εμπειριών και δεξιοτήτων, περιορίζοντας τις δυνατότητες ολόπλευρης ανάπτυξής τους, την εκπαιδευτική επιτυχία και τις επαγγελματικές τους επιλογές, αργότερα.
Η Ανακοίνωση θα πραγματοποιηθεί από την Καθηγήτρια της Παιδαγωγικής Σχολής του Α.Π.Θ., Δήμητρα Κογκίδου. «Το γεγονός ότι δεν παρέχεται, τις περισσότερες φορές, στα αγόρια η ευκαιρία να εξασκηθούν στο ρόλο της φροντίδας αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις του έμφυλου διαχωρισμού των παιχνιδιών. Εξ αυτού τίθενται εύλογα ερωτήματα. Πως περιμένουμε να υπάρχει καταμερισμός των οικιακών ευθυνών και της ανατροφής των παιδιών και να επιτευχθεί στην πράξη η συμφιλίωση της οικογενειακής και εργασιακής ζωής αν αυτό δεν αφορά άνδρες και γυναίκες; Πως θα ενθαρρυνθούν οι άνδρες να συμμετέχουν στη καθημερινότητα της φροντίδας των παιδιών, να κάνουν χρήση των μέτρων εναρμόνισης της οικογενειακής και εργασιακής ζωής -ιδιαίτερα σε μια περίοδο με σημαντικές κοινωνικοπολιτισμικές αλλαγές στον κόσμο και μεταβολές στην οικογένεια που επιβάλλουν επανεξέταση του νοήματος και του τρόπου παροχής φροντίδας, της μητρότητας και ιδιαίτερα της πατρότητας;» υποστηρίζει η Καθηγήτρια της Παιδαγωγικής Σχολής του Α.Π.Θ., Δήμητρα Κογκίδου.
Υποστηρίζεται στην Ανακοίνωση ότι είναι σημαντικό να πάψει ο αυστηρός διαχωρισμός ανάμεσα σε “αγορίστικα” και “κοριτσίστικα” παιχνίδια και υπάρχει αναγκαιότητα για “ουδέτερα ως προς το φύλο” παιχνίδια.
Η Ανακοίνωση υποστηρίζει ότι ο μεγάλος βαθμός έμφυλων παιχνιδιών που κυκλοφορούν σήμερα είναι αποτέλεσμα των στρατηγικών μάρκετινγκ των σχεδιαστών παιχνιδιών και των εμπόρων. Είναι πολύ πιο επικερδές στις εταιρείες παιχνιδιών να δημιουργήσουν χωριστές αγορές, που καθεμία έχει τα δικά της διακριτά προϊόντα, αντί να κάνουν ενιαία προϊόντα που απευθύνονται σε αγόρια και κορίτσια. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να πουλήσει σε μια οικογένεια δύο διαφορετικές εκδοχές ενός παιχνιδιού ή τελείως διαφορετικά παιχνίδια για το αγόρι και το κορίτσι.
Το ελπιδοφόρο μήνυμα, σύμφωνα με την Ανακοίνωση, είναι ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξανόμενη ανησυχία, διεθνώς, για το ζήτημα της πρώιμης διχοτόμησης των ενδιαφερόντων και των δραστηριοτήτων των παιδιών μέσω και των παιχνιδιών και έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες για την κατάργησή της έμφυλης διχοτόμησης των παιχνιδιών. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο η οργάνωση «Let Toys Be Toys» έχει αναλάβει πολλές πρωτοβουλίες για να σταματήσει ο αυστηρός διαχωρισμός ανάμεσα σε «αγορίστικα» και «κοριτσίστικα» παιχνίδια όπως και στην Αυστραλία η οργάνωση «Play Unlimited». Στην Ελλάδα, υποστηρίζει η Ανακοίνωση, υπάρχει αναγκαιότητα για την οργάνωση καμπάνιας για την ανατροπή της έμφυλης διχοτόμησης των παιχνιδιών. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκε, σε πρώτη φάση, σελίδα στο Facebook, με θέμα «Όλα τα Παιχνίδια για Όλα τα Παιδιά».
Περισσότερες πληροφορίες για το συνέδριο
Last modified: 1 Νοεμβρίου 2014
