Προβλήματα
Σε αυτό το επίπεδο αντιμετωπίζουμε τα περισσότερα προβλήματα. Γιατί, μην ξεχνάμε, η δημιουργία είναι η υπέρβαση του δεδομένου, το ξεπέρασμα των ορίων, ακόμα και των ορίων του ίδιου του δημιουργού, η αναζήτηση του καινούργιου, η κατάχτηση νέων κορυφών.
Σε ποιο βαθμό η Παιδεία έχει την τόλμη να προχωρήσει σε αυτούς τους δρόμους;
Φαντάζει δύσκολο. Φαινομενικά παιδεία και δημιουργία εμφανίζονται σαν δυο αντίθετα πράγμα. Το ζήτημα είναι να φέρουμε στην επιφάνεια τη διαλεκτική τους σχέση. Να ζωντανέψει αυτή η αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση μέσα από την οποία η παιδεία – και κατά συνέπεια όλη η κοινωνία – έχει να κερδίσει πολλά. Να κάνει βήματα μπρος.
Ασημίνα Αλεξίου, υπεύθυνη ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΠΛΑΝΟΥ
Εκπροσωπώ το Νεανικό Πλάνο μια δημιουργική ομάδα για την ανάπτυξη της οπτικοακουστικής έκφρασης των νέων ανθρώπων.
Το Νεανικό Πλάνο έχει δύο δραστηριότητες:
- Το Φεστιβάλ κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους
- Το παράλληλο δίκτυο προβολών με ταινίες ποιότητας για παιδιά από 6 έως 18 ετών.
Θα ήθελα να αρχίσω την εισήγηση μου αναφερόμενη στις σχέσεις της εκπαίδευσης και των οπτικοακουστικών μέσων επικοινωνίας που ήταν και εξακολουθούν να είναι πολύπλοκες.
0 κόσμος της εικόνας και των μέσων ενημέρωσης που μεταδίδει γνώσεις και πληροφορίες έχουν απασχολήσει εκπαιδευτικούς, κοινωνιολόγους, φιλοσόφους.
Να σας αναφέρω ότι στα μέσα της δεκαετίας του 60 Γάλλοι κοινωνιολόγοι όπως ο Φρίντμαν, ο Λουί Πορσέ ονόμασαν «παράλληλο σχολείο» το τεράστιο δίκτυο μετάδοσης γνώσεων πληροφοριών και γενικότερης παιδείας που αποτελούσαν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και εύχονταν μια γόνιμη συνεργασία ανάμεσα στο επίσημο σχολικό πρόγραμμα και το παράλληλο σχολείο.
Γνωρίζετε τις συνέπειες της «τηλοψίας» για τα παιδιά και νέους και πόσο δύσκολο είναι να προσδιορίσουμε τη σχέση των νέων ανθρώπων με την εικόνα, άλλοτε μας ενθουσιάζει και άλλοτε μας απογοητεύει.
Το Νεανικό Πλάνο λειτουργεί με σκοπό να κάνει γνωστό τον ποιοτικό κινηματογράφο για παιδιά και νέους στο Ελληνικό κοινό, στους Έλληνες κινηματογραφιστές και στους φορείς που σχετίζονται με την πνευματική, καλλιτεχνική και ψυχική ανάπτυξη των παιδιών και των νέων και να συμβάλλει στη δημιουργία του μελλοντικού κοινού του κινηματογράφου, με κριτική σκέψη και αισθητική KuMitpytiu.
Επίσης έχει σκοπό να καταδείξει την ανάγκη ένταξης του κινηματογραφικού θεάματος σαν ένα ξεχωριστό μάθημα στην Α’βάθμια ή Βάθμια εκπαίδευση.
Αυτό γίνεται σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες όπως στις Σκανδιναβικές, Γερμανία κλπ., όπου ο κινηματογράφος μεθοδολογικά χρησιμοποιείται σαν ένα μέσο για να αναπτύξει την προσωπικότητα των παιδιών και νέων.
Επειδή στην εποχή μας η εικόνα γενικότερα έχει αλλάξει ακόμα και τις συνήθειες των ανθρώπων είναι αδύνατο το σχολείο να αγνοήσει αυτή την πραγματικότητα και μάλιστα το θέμα «παιδί και κινηματογράφος» απασχόλησε τους Ευρωπαίους Υπουργούς Πολιτισμού στο 8° Συνέδριο τους που έγινε τον Οκτώβριο του 1996 στην Βουδαπέστη.
Ανάμεσα στα πορίσματα του συνεδρίου, συμπεριλαμβάνονται και τα εξής:
- Οι νέοι πρέπει να αποκτήσουν κριτικό πνεύμα όσον αφορά τα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας γενικά και ειδικότερα τον κινηματογράφο. Η εκπαίδευση στα σχολεία πρέπει να περιλαμβάνει προγράμματα σχετικά με τον κινηματογράφο και να παρέχει ειδική εκπαίδευση στους εκπαιδευτικούς.
- Πρέπει να δημιουργούνται και εξωσχολικά εργαστήρια κινηματογράφου και βίντεο για παιδιά και νέους.
- Το μέλλον του κινηματογράφου εξαρτάται από τις απαιτήσεις των επερχομένων γενεών. Η βιομηχανία του κινηματογράφου πρέπει να ενθαρρυνθεί ώστε να παράγει ποιοτικές ταινίες για Παιδιά και Νέους.
- Τα Παιδιά και οι Νέοι θα μπορούν να αντικρίζουν τον εαυτό τους μέσα στις ταινίες αυτές στις οποίες πρέπει να αντανακλάται η πολυχρωμία της ευρωπαϊκής κουλτούρας.
- Φυσικά όπως ισχύει άλλωστε για όλα τα είδη του κινηματογράφου, η παραγωγή και η διανομή συνδέονται άμεσα. Συνεπώς εκτός από τις μεθόδους διανομής που ήδη εφαρμόζονται θα πρέπει να αναπτυχθούν κι άλλες όσον αφορά τον Κινηματογράφο για Παιδιά και Νέους. Αυτές οι μέθοδοι θα πρέπει να είναι συγκεκριμένες, όπως περιοδεύοντα ευρωπαϊκά φεστιβάλ κινηματογράφου για παιδιά και νέους, κινηματογραφικές λέσχες, προβολές αποκλειστικά για σχολεία κλπ.
Το Νεανικό Πλάνο ήρθε και δημιούργησε μια ρωγμή στα Ελληνικά δεδομένα με συγκεκριμένους βηματισμούς γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά την Ελληνική πραγματικότητα και την πραγματικότητα του θεάματος.
Σκεφτείτε ότι η πρώτη ταινία για νέους έγινε μετά τον εμφύλιο και ήταν το «Ξυπόλητο Τάγμα» του Γκρέγκ Τάλλας και στο οποίο πρωταγωνιστούσαν παιδιά. Είναι η αληθινή ιστορία 160 παιδιών που η δράση τους πήρε διαστάσεις μύθου όταν διώχτηκαν απ’ τα Ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης απ’ τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Πέρα από την αρωγή που παρείχαν στον κόσμο, κατάφεραν με την εξυπνάδα και το κουράγιο τους να βοηθούν στην Αντίσταση να φυγαδεύουν Έλληνες, Αμερικανούς και Εγγλέζους στην Μέση Ανατολή.
Απ’ το 1985 και μετά αρχίζει η δυναμική του παιδιού στον κινηματογράφο.
- ’85 Σκιάχτρα – του Μανούσου Μανουσάκη
- ’86 Το δέντρο που πληγώναμε – του Δήμου Αβδελιώδη
- ’87 Ο παράδεισος ανοίγει με αντικλείδι – του Μπουντούρη
- ’90 Ο ψύλλος του – Δημήτρη Σπύρου – Καλ/κού διευθυντή του Φεστιβάλ
Το Νεανικό Πλάνο δημιουργήθηκε το 1991. Το 1997 όμως είναι η πιο σημαντική χρονιά από θεσμική άποψη για τον παιδικό και νεανικό κινηματογράφο στην Ελλάδα.
Τότε το Νεανικό Πλάνο θέτοντας σαν στόχο την ανάπτυξη, την παραγωγή και διανομή παιδικών και νεανικών ταινιών υλοποιεί για πρώτη φορά ένα φεστιβάλ που αφορά αυτό το είδος «Το διεθνές φεστιβάλ Ολυμπίας για παιδιά και νέους που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στον Πύργο της Ηλείας και διαρκεί 10 μέρες.
Το 1995 δημιουργείται υπό την αιγίδα της Unesco, το Διεθνές Κέντρο Κινηματογράφου για παιδιά και νέους με έδρα το Μόντρεαλ του Καναδό που συμμετείχε και το Νεανικό Πλάνο.
Σκοπό έχει :
- Την αλληλοενημέρωση όλων εκείνων που παράγουν σε διάφορες χώρες του κόσμου ποιοτικές ταινίες για τα παιδιά και τους νέους.
- Την συμβολή στην ανάπτυξη της παραγωγής και την διευκόλυνση στην διανομή ταινιών που εμπνέονται από αγάπη για τον Άνθρωπο, τη ζωή και τη φύση, αναπτύσσουν την κριτική και δημιουργική σκέψη των νέων, βοηθούν στην αλληλοκατανόηση ανθρώπων με διαφορετική κουλτούρα.
Ο κινηματογράφος για παιδιά και νέους απ’ την δεκαετία του 50 αναπτυσσόταν σε επαφή με το σχολείο, σαν θεσμός πια σε πολλές χώρες. Αλλά για το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδα εκείνης της περιόδου, όλα αυτά ήσαν «ψιλά γράμματα».
Υπάρχουν έργα τέχνης που έχουμε στην ταινιοθήκη μας, που δεν προβλήθηκαν ποτέ, ενώ χρησιμοποιούσαν μόνο την εικόνα σαν εποπτικό μέσο διδασκαλίας πολλές ταινίες Ελληνικές και ξένες έχουν αναφορά στο περιβάλλον και την οικολογία που είναι χρήσιμες για μελέτη και έρευνα.
Οι προβολές που διοργανώνουμε είναι η γέφυρα που συνδέει όλο αυτόν τον χώρο του κινηματογράφου ποιότητας που σας περιέγραψα πιο πάνω, με το σχολείο. Στόχος μας να μεταφέρουμε την τέχνη, την αισθητική, τον πολιτισμό μέσα στο σχολείο.
Ξεκινήσαμε με 3 ταινίες και έχουμε 40. Θα προκύψουν οι καλοί θεατές, η ποιότητα, οικολογικές ευαισθησίες, κινηματογραφικά εργαστήρια, εργασίες παιδιών στο Camera Zizanio.
Υπάρχει ο ενθουσιασμός των παιδιών. Μας ενδιαφέρει η σχέση των παιδιών με πρωινές προβολές να είναι μόνιμη. Να έχει πολιτιστική δύναμη όχι προβολή για την προβολή.
Εδώ και 5 χρόνια με το δίκτυο αγοράς νέων ταινιών έχουμε φέρει χιλιάδες παιδιά στις προβολές από Αλεξανδρούπολη έως Κρήτη. Οι εργασίες των παιδιών είναι πάνω από 8000 πράγμα που αποδεικνύει ότι το αντικείμενο θέλει διεπιστημονική προσέγγιση. Πολλές ειδικότητες να το μελετήσουν και εννοούμε πως ένα έργο τέχνης μπορεί να επηρεάσει τον ψυχισμό των παιδιών. Καλλιεργεί την σκέψη, την αισθητική και πως καμιά φορά μια ταινία μπορεί να σημαδέψει ένα παιδί για όλη του την ζωή αν μεταφέρει σωστά μηνύματα.
Το επόμενο βήμα του Νεανικού Πλάνου είναι η παραγωγή ταινιών μεγάλων συγγραφέων και γι’ αυτό ο πρόεδρος και εμπνευστής του Νεανικού Πλάνου Δημήτρης Σπύρου προετοιμάζει και την παραγωγή του έργου του Μενέλαου Λουντέμη «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα»
Μ’ αυτές τις σκέψεις ερχόμαστε σ’ επαφή και με όλους τους εκπαιδευτικούς για να οργανώσουμε ημερίδες και πρωινές προβολές.
Στους εκπαιδευτικούς προτείνουμε κλασσικές Ελληνικές και ξένες πολυβραβευμένες ταινίες. Συζητάμε με τον εκπαιδευτικό, λαμβάνουμε υπόψιν την ηλικία των παιδιών, τις παραστάσεις, την εμπειρία απ’ τον κινηματογράφο και τους παρακαλούμε να κάνουν μια προεργασία στην τάξη πριν έρθουν στην αίθουσα για προβολή.
Παραδείγματα: Ηράκλειο, Αλεξανδρούπολη, Μυτιλήνη ( όπου τα παιδιά επεξεργάστηκαν το θέμα «Έλλειψη νερού στον πλανήτη» παρακολούθησαν την ταινία που αναφέρεται έμμεσα σ’ αυτό «πιθάρι» και έκαναν εργασίες στο σχολείο. Στην Καβάλα παρακολούθησαν «Το δένδρο που πληγώναμε και έκανα εργασία στην καλλιέργεια της μαστίχας, συγκομιδής της κλπ. Σε πολλά γυμνάσια παρακολούθησαν «Τα παιδιά του πετρελαίου» όπου είδαν τις εταιρίες εξόρυξης πετρελαίου πως κερδοσκοπούν εις βάρος των ντόπιων κατοίκων και τα περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιουργούν στο περιβάλλον.
Για κάθε ταινία ετοιμάζουμε και ένα έντυπο που βοηθάει στην αποκωδικοποίηση της ταινίας. Έχουμε κάνει και θεατρικό παιχνίδι με βάση το θέμα μιας ταινίας.
Απελευθερώνουμε μια δυναμική με τις πρωινές προβολές, με το φεστιβάλ, με το Camera Zizanio. Υπάρχουν σχολεία που έχουν δει και 5 ταινίες σε μια περίοδο, είναι πολύ σημαντικό για μας. Για να διαχειριστούμε αυτή την δυναμική σας χρειαζόμαστε συμμάχους, όχι μόνο εσάς αλλά και τους γονείς.
Με αυτά τα κριτήρια, με βάση τις ταινίες μας, ξεκινήσαμε να μιλάμε με πολλούς συναδέλφους σας. Ενημερώνουμε για τον χαρακτήρα αυτής της πρωτοβουλίας, εκτιμάμε τις συνθήκες, σχεδιάζουμε τις πρωινές προβολές και ήδη αρκετοί έχουν αποφασίσει να φέρουν τα παιδιά σε επαφή μαζί μας.
Ήδη χτίζουμε μια δομή γύρω απ’ την κινηματογραφική παιδεία χωρίς να μας ενδιαφέρει η προβολή μόνο.
Ο εισηγητής μας που βρίσκεται στην αίθουσα σε κάθε προβολή θέτει ένα ευρύτερο πλαίσιο και με τον τρόπο αυτό βοηθάμε τα παιδιά να κοιτούν προς την ίδια κατεύθυνση και μειώνουμε τις πιθανότητες να χαθούν κατά την διάρκεια της προβολής ενώ δεν είναι λίγα τα σχολεία που έχουν παρακολουθήσει ταινίες μας και δημιουργούν αρχεία, συγκεντρώνουν στοιχεία για τον σκηνοθέτη, κάνουν ταινιούλα για το Camera Zizanio.
Ελπίζουμε να συνεργαστούμε και να σας δούμε στην αίθουσα
Last modified: 11 Μαρτίου 2007
