Για μήνες έβλεπα κάθε νέο πορτρέτο που ανέβαζε στο προφίλ του ο Γιώργος Ανδρούτσος στο time line μου και κάθε φορά στεκόμουν και το παρατηρούσα ώρα.
Προσπαθούσα να καταλάβω γιατί με έλκουν τόσο πολύ οι προσωπογραφίες του και κάθε φορά η εσωτερική δόνηση ήταν φυσικά πιο σημαντική από τις ερμηνείες μου. Είναι ενδιαφέρον που αυτά τα πορτρέτα τα γεμάτα ένταση, αφού φέρουν όλο το φορτίο των συναισθημάτων των Ελλήνων της περιόδου της κρίσης, εκτίθενται αυτές τις μέρες στο Παρίσι στην έκθεση με τον τίτλο «Εσωτερικά Tοπία» (Inner Landscapes), στην καρδιά της εξεγερμένης Γαλλίας,γεγονός που χαροποιεί και τον ίδιο τον εικαστικό όπως παραδέχεται στο tvxs.gr.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 12 Ιουλίου στην γκαλερί Melkart στην οδό 3, rue Blondel 75003 Paris (www.melkartgallery.com).
Ο Γ. Ανδρούτσος μας αιχμαλωτίζει με τις αντιφάσεις του ή πιο σωστά με τον τρόπο που έχει επιλέξει να συνδιαλέγονται οι αντιθέσεις μέσα στο έργο του.Μπαίνει με γενναιότητα στην αφαίρεση χωρίς όμως να σνομπάρει την αναπαράσταση. Πρόσωπα αόριστα κι όμως τόσο οικεία που έχει κανείς την αίσθηση συχνά πως απεικονίζονται περιγραφικά. Πρόσωπα αέρινα με βλέμματα πύρινα. Πρόσωπα πολυμορφικά , που καταφέρνουν να εκφράσουν μεικτά συναισθήματα, αντικρουόμενα, ανείπωτες λέξεις, κραυγές και ηχηρές σιωπές. Πρόσωπα παραμορφωμένα από την υπερπληροφόρηση, που αναζητούν ν’ απλωθούν. Πρόσωπα ραγισμένα , κατακερματισμένα που ζητούν την ανασύνθεση που ψάχνουν φωνή. Πρόσωπα αφημένα σε μια αμφίβολη πληρότητα.
Ο Ανδρούτσος τολμά μια ευφάνταστη βυθομέτρηση στον ψυχισμό του ανθρώπου τόσο καταλυτικά, ώστε τα έργα του να λειτουργούν ως καθρέφτες. Δεν συμπάσχει κάνεις απλά, δεν κατανοεί, ταυτίζεται. Κι αυτό γιατί μπορεί ο ίδιος να σχεδίασε ορμώμενος από τη βαρβαρότητα της εποχής, τα έργα του όμως έχουν μια διαχρονικότητα ακριβώς γιατί έχουν το στίγμα του τραύματος και του διαχρονικού υπαρξιακού ερωτήματος.
«Ο Ανδρούτσος αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρία μίας αλήθειας βασισμένης στην εξωτερική όψη των πραγμάτων», γράφει ο Θωμάς Συμεωνίδης, Διδάκτωρ Αισθητικής και Φιλοσοφίας της Τέχνης ο οποίος διακρίνει από τη δική του πλευρά τις ενδιαφέρουσες αντιφάσεις στο έργο του καταλήγοντας ως εξής: «Επίσης, στο επιχείρημα υπέρ του εξπρεσιονισμού, θα μπορούσαν να προστεθούν τα στοιχεία της παραμόρφωσης και της αφαίρεσης. Μήπως όμως από την άλλη έχουμε να κάνουμε με έναν ρεαλισμό, με έναν επίσης ιδιότυπο ρεαλισμό, έναν ρεαλισμό όπου πολλά στρώματα πληροφορίας έχουν υπερτεθεί δίνοντας μία σύνοψη της πραγματικότητας; Από αυτή την άποψη, η συζήτηση θα μπορούσε να λάβει υπόψη και το επιχείρημα του ιμπρεσιονισμού, την πίστη ότι σε μία στιγμή μπορεί να συλληφθεί η πραγματικότητα».
Μιλήστε μας για τα υλικά που επιλέξατε σε αυτή την έκθεση. Τα πορτρέτα σας είναι από κάρβουνο, μολύβι μελάνι και κιμωλία. Τι εξυπηρέτησαν τα υλικά αυτά;
Τα υλικά που δουλεύω είναι από την αρχή συγκεκριμένα: μολύβι, κάρβουνο και κιμωλία σε χαρτιά. Αυτό εξυπηρετεί δυο σκοπούς: αφενός την διερεύνηση των σχεδιαστικών μου δεξιοτήτων, την συνεχή καλλιέργειά τους και την αναζήτηση νέων εικαστικών και εκφραστικών δυνατοτήτων, αφετέρου την πολιτική ενεργοποίηση των σχεδίων, όχι μέσω του αναπαριστώμενου θέματος (που γενικά είναι το ”φανταστικό” πορτρέτο) αλλά κυρίως από την ευτέλεια των ίδιων των υλικών αυτών. Τα υλικά αυτά από την φύση τους φθείρονται ευκολότερα και επιβιώνουν δυσκολότερα σε σχέση με το λάδι σε καμβά για παράδειγμα. Αυτή ακριβώς η φθαρτότητα, η δυσκολία στην επιβίωση, για μένα αντιπροσωπεύει την έννοια του εφήμερου, του βίαιου αλλά και της κρίσης που ζούμε σήμερα. Φυσικά αυτό πλαισιώνεται και αναδεικνύεται και μέσω της βιαιότητας της ίδιας της γραφής των σχεδίων μου. Του τρόπου δηλ. που δουλεύω με τα υλικά αυτά.
Ποια ήταν η αρχική ιδέα και πως την εξελίξατε;
Η αρχική ιδέα στηρίζονταν στην αναζήτηση νέων σχεδιαστικών τρόπων έκφρασης, νέας σχεδιαστικής φόρμας σε συνδυασμό με την δική μου σχεδιαστική εξέλιξη, ωστόσο θεωρώ ότι πάντα οι καλλιτεχνικές πράξεις είναι και πολιτικές, έτσι η σύγχρονη κρισιακή και βίαιη εποχή δεν μπορεί να με αφήσει ασυγκίνητο μιας και εγώ ο ίδιος βιώνω όπως και χιλιάδες άλλοι συνάνθρωποί μου τις ολέθριες και βίαιες συνέπειες (φτωχοποίηση, εξαθλίωση, ισοπέδωση παιδείας-υγείας) των αστικών πολιτικών.
Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς στα έργα αυτά είναι ότι έχουν μια άκρως γοητευτική ένταση. Ήταν ζητούμενο ή προέκυψε;
Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών προέκυψε και η ένταση που παρουσιάζεται στα έργα αυτά. Δεν αποτέλεσε ζητούμενο από μόνη της αλλά εκφράστηκε ως αναγκαιότητα δική μου, να πάρει εικαστική ύπαρξη η πολύμορφη βία της εποχής.
Σε κάποια από αυτά αναδύονται πρόσωπα μέσα από τα πρόσωπα, σαν κρυφές όψεις της ίδια μορφής. Τελικά αποδίδετε τον ψυχισμό περισσότερο μέσα από τη μορφή; Αυτό υπογραμμίζει ίσως και ο τίτλος «Εσωτερικά τοπία»;
Φυσικά κάθε πρόσωπο, κάθε άνθρωπος κρύβει, εσωτερικεύει και αναδεικνύει διάφορες, ενίοτε αντιφατικές όψεις, της ίδιας του της προσωπικότητας, δεν θα μπορούσανε λοιπόν και τα δικά μου πορτρέτα να μην αποκαλύπτουν τέτοιες απόκρυφες ή καλυμμένες όψεις.. του ίδιου προσώπου. Άλλωστε, και σαν μορφή να το δει κανείς, όλοι μας μπορούμε να ανιχνεύσουμε στο πρόσωπο μας μέσα από καθρέφτη και φωτισμούς πτυχές που τρομάζουν, γοητεύουν, ξαφνιάζουν κλπ. Ο τίτλος εσωτερικά τοπία δείχνει την πολύπλευρη ποικιλότητα της ανθρώπινης ύπαρξης τόσο ως περιεχόμενο αλλά και ως αντίστοιχη μορφή.
Παρατηρώντας τα εδώ και καιροί μέσα από το διαδίκτυο, ένιωσα συχνά να οδηγούμαι από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο, το πιο περιγραφικό και αντίστροφα μέσα από κάθε έργο. Ήταν ένας από τους στόχους σας;
Ναι, δεν θέλω τα σχέδια μου να μοιάζουν με συγκεκριμένα πρόσωπα, με άτομα που γνωρίζουμε. Θέλω να μοιάζουν με ότι είναι οικείο στον κάθε θεατή, με ότι δηλ. ο ίδιος θα ήθελε να μοιάζουν. Σαν απόρροια αυτού του στόχου, αλλά και όλων των παραπάνω, τα πορτρέτα μου δεν δείχνουν κάτι συγκεκριμένο αλλά ούτε και κάτι που δεν μοιάζει με πορτρέτο. Κινούνται μεταξύ αφηρημένου αλλά και οριοθετημένου αναπαραστατικού προσώπου.
Τι σημαίνει για σας το ότι εκθέτετε στη Γαλλία αυτή την περίοδο;
Η έκθεση στη Γαλλία ήρθε σαν επιστέγασμα όλων των καλλιτεχνικών προσπαθειών των τελευταίων χρόνων. Χαίρομαι ωστόσο που η έκθεση μου συνέπεσε με τις μεγάλες κινητοποιήσεις του Γαλλικού λαού. Ήρθε και ως απρόβλεπτη συμπόρευση με τα λαϊκά ξεσπάσματα ενάντια στη βαρβαρότητα της κρίσης.
Τα πορτρέτα σας είναι φορτισμένα με τις δονήσεις της εποχής της κρίσης;
Η σχεδιαστική γραφή μου είναι το πολιτικό μου σχόλιο.
Last modified: 2 Ιουλίου 2016
