Στο σχολείο των φυλακών ανηλίκων Αυλώνα

Αυτό το προαύλιο θα μπορούσε να είναι ενός οποιουδήποτε σχολείου εάν οι τοίχοι γύρω του ήταν χαμηλότεροι, δεν είχαν συρματοπλέγματα και η πρόσβαση σε αυτό δεν γινόταν από δαιδαλώδεις διαδρόμους και κλειδωμένες καγκελόπορτες. Στο συγκεκριμένο σχολείο -Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο- φοιτούν περίπου 300 νέοι ηλικίας 15 έως 21 ετών, όλοι κρατούμενοι των φυλακών ανηλίκων Αυλώνα. Πέντε από αυτούς, μαζί με χιλιάδες άλλα παιδιά σε όλη τη χώρα, αγωνιούσαν την περασμένη εβδομάδα για τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων και τώρα περιμένουν τις βάσεις προκειμένου να δουν αν περνούν σε κάποια σχολή.

«Δεν διάβασα πολύ γιατί δεν είναι εύκολο να διαβάζεις σε ένα κελί με άλλα πέντε άτομα», λέει ο Κώστας, νεαρός που έχει καταδικαστεί για υπόθεση ναρκωτικών. Μας μιλάει καθισμένος στα σκαλιά του σχολείου του, κρατάει στητούς τους ώμους και ίσια την πλάτη για να δείξει αυτοπεποίθηση, ωστόσο τον προδίδει το βλέμμα του που είναι καρφωμένο στο έδαφος. «Οι γονείς μου δεν το καταλαβαίνουν αυτό με το σχολείο, γι’ αυτούς είμαι στη φυλακή, τελεία και παύλα», λέει ο νεαρός. Οταν τον συνέλαβαν, είχε ήδη παρατήσει το σχολείο, από τότε έχουν περάσει τρία χρόνια. «Το πιο δύσκολο πράγμα εδώ μέσα είναι αυτό που είναι, μια φυλακή. Βλέπεις τους ανθρώπους σου πίσω από τα κάγκελα, δεν είσαι κοντά τους στα καλά και στα άσχημα», συνεχίζει. Στο ερώτημα σχετικά με τις Πανελλαδικές, σηκώνει το βλέμμα: «Ελπίζω να περάσω, είναι πολύ σημαντικό για μένα να περάσω. Αυτό που είναι απλό και καθημερινό για τους άλλους έξω, για εμάς είναι το πιο σημαντικό πράγμα του κόσμου», μας λέει.

Η φοίτηση στο σχολείο προσμετρά στη μείωση της ποινής, οι περισσότεροι κρατούμενοι του Αυλώνα είναι μαθητές, μεγάλο ποσοστό των οποίων συνεπείς. Στο περιθώριο του σχολείου έχουν οργανωθεί διάφορες δραστηριότητες (συνολικά 16), όπως θεατρική και μουσική ομάδα, ενώ γίνονται και τουρνουά σκακιού. Ο Κώστας μας λέει ότι είχε βγει έκτος σε ένα τέτοιο τουρνουά πριν από έναν χρόνο, αλλά τώρα προτιμά το τάβλι. «Δεν περνάει η ώρα αλλιώς», μας λέει.

Η διαχείριση του χρόνου, που φαίνεται να έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στη φυλακή, δεν είναι το βασικότερο κίνητρο για όσους αγωνίζονται καθημερινά ώστε να λειτουργεί αυτό το ιδιαίτερο σχολείο. Ο διευθυντής του Λυκείου Πέτρος Δαμιανός μας λέει ότι η προσπάθειά του ξεκίνησε από μια βαθιά πεποίθηση: «Η ποινή των παιδιών έχει να κάνει με τη στέρηση της ελευθερίας, όχι με τη στέρηση των δικαιωμάτων τους», εξηγεί. «Προσπαθούμε να νιώθουν μαθητές, όχι κρατούμενοι. Να βλέπουν τους άλλους ως συμμαθητές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται διάφορες ομάδες και παρέες μέσα στη φυλακή, ανάλογα πλέον με τα ενδιαφέροντά τους -όπως είναι το σκάκι ή το θέατρο- και όχι ανάλογα με τη χώρα καταγωγής τους», αναφέρει ο κ. Δαμιανός, εννοώντας ότι αυτή η διαδικασία αποτρέπει τη δημιουργία συμμοριών με εθνοτικά χαρακτηριστικά, όπως σε άλλες φυλακές. Τα δύο τρίτα των κρατουμένων είναι αλλοδαποί διαφόρων εθνικοτήτων και οι υπόλοιποι Ελληνες και Ρομά. Το σημαντικότερο πρόβλημα του σχολείου φέτος ήταν η έλλειψη εκπαιδευτικών, αφού ώς τον Φεβρουάριο ακόμη και μαθήματα που εξετάζονται στις Πανελλαδικές δεν είχαν καθηγητή.

Οι περισσότεροι κρατούμενοι είχαν παρατήσει το σχολείο προτού καταλήξουν στη φυλακή. Ο κ. Δαμιανός θεωρεί ότι σε πολλές περιπτώσεις το εκπαιδευτικό σύστημα απέρριψε τα παιδιά αυτά, ήδη παραβατικά μέσα στο σχολείο, που έφτασε να είναι κάτι εχθρικό προς αυτά. Η διαδικασία της «επαναφοράς» δεν είναι εύκολη, αλλά συχνά αποβαίνει σωτήρια, εξηγεί η διευθύντρια της φυλακής Μαρίνα Μπούκη. «Πιστεύω ότι εάν κάπου μπορεί να λειτουργήσει ο σωφρονισμός είναι το συγκεκριμένο μέρος. Εχουμε την τύχη εδώ να βλέπουμε ένα διαφορετικό πρόσωπο αυτών των παιδιών από εκείνο που φαντάζεται η κοινωνία», σχολιάζει.

Άρθρο του Κώστα Ονισένκο

Αναδημοσίευση από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ